سازمان جهانی بهداشت (WHO) چاقی دوران کودکی را «یکی از مهمترین انواع چاقیها» و چالشهای جدی در حوزه بهداشت عمومی در قرن بیست و یکم معرفی کرده است.
جالب است بدانید: در سال 2016، WHO دریافت که در سراسر جهان، تعداد کودکان دارای اضافه وزن زیر 5 سال به 41 میلیون نفر رسید و تعداد کودکان بین 5 تا 19 سال، 340 میلیون نفر بود.
تاریخچه چاقی کودکان
در ایالات متحده، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) تخمینزده شده که 19 درصد از کودکان 2 تا 19 ساله آمریکایی چاقی دارند، که حدود 14.4 میلیون کودک یا تقریباً یک کودک از هر پنج کودک را شامل میشود. CDC همچنین گزارش میدهد که میزان چاقی کودکان در این کشور در 30 سال گذشته بیش از سه برابر شده است. خوشبختانه چاقی در کودکان معمولاً از طریق تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی سالم قابل درمان است. چنین تغییراتی مهم هستند زیرا کودکانی که چاق هستند احتمالاً در بزرگسالی چاق میمانند و احتمال ابتلا به مشکلات جسمانی مرتبط با وزن مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماریهای کبدی و قلبی عروقی بیشتر است. عوارض چاقی در نوجوانان و کودکان همچنین میتواند اثرات روانی مخربی به همراه داشته باشد، از جمله اعتماد به نفس پایین، انزوای اجتماعی و افسردگی!
چاقی کودکان چگونه تعریف می شود؟
چاقی در کودکان با مقایسه شاخص توده بدنی (BMI) آنها نسبت با سایر کودکان هم سن و جنسشان مشخص میشود. این موضوع با نحوه تعیین چاقی در بزرگسالان متفاوت است که صرفاً به اندازهگیری BMI فرد بستگی دارد. BMI اندازهگیری وزن نسبت به قد است و با تقسیم وزن فرد بر حسب کیلوگرم بر مجذور قد بر حسب متر محاسبه میشود. همچنین میتوانید از یک ابزار آنلاین مانند ماشین حساب BMI کودک و نوجوان CDC استفاده کنید.
* برا محاسبه کردن BMI فرزندان خود روی ماشین حساب BMI زیر کلیک کنید *
ماشین حساب BMI
بررسی علل چاقی کودکان
در ابتداییترین سطح، کودکان – مانند بزرگسالان – زمانی دچار چاقی میشوند که کالری بیشتری نسبت به مصرف بدنشان میخورند که به آن «عدم تعادل انرژی» میگویند. این موضوع میتواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، هورمونها، ساختار متابولیک و عوامل پزشکی باشد. هنگامی که یک کودک دچار چاقی میشود، اغلب از طریق تعامل پیچیده این مؤلفهها و عوامل دیگر از جمله رژیم غذایی، سبک زندگی و شرایط محیطی رخ میدهد.
به عبارت دیگر، برخی از ویژگیهای ژنتیکی ممکن است باعث تمایل بیشتر به چاق شدن شود، اما اگر کودکی سالم غذا بخورد و ورزش زیادی داشته باشد، میتواند وزن خود را در محدوده طبیعی حفظ کند. در اینجا نگاهی دقیقتر به عوامل مختلفی که باعث چاقی در کودکان میشوند یا چاق شدن کودک را افزایش میدهند، آورده شده است.
عوامل رفتاری
- این ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خوردن غذاها و نوشیدنی های پرکالری و کم مغذی مانند فست فود، میان وعده، آب نبات و نوشابه
- خوردن بیش از حد غذا
- صرف زمان زیادی برای تماشای تلویزیون یا استفاده از رایانه، تبلت یا تلفن
- ورزش نکردن کافی دستورالعمل های فعالیت بدنی برای آمریکایی ها توصیه می کند که کودکان بین 6 تا 17 سال هر روز حداقل یک ساعت ورزش متوسط تا شدید داشته باشند. کودکان 5 ساله و کمتر باید در تمام طول روز فعالیت بدنی داشته باشند.
فاکتورهای محیطی
عوامل محیطی چاقی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- عدم دسترسی آسان به انتخاب غذای سالم.
- به طور منظم وعدههای غذایی پر کالری و کم مغذی سرو شود.
- فقدان فرصت کافی برای فعالیت بدنی.
- عدم دسترسی به پارکهای امن، زمینهای بازی، یا سایر مناطق برای فعالیت بدنی.
- تعداد کم دوستان یا اعضای خانواده برای بازی و ورزش.
- قرار گرفتن در معرض بازاریابی هدفمند که غذاهای ناسالم و فست فودها، بازیهای ویدیویی و سبک زندگی کم تحرک را ترویج میکند.
عوامل ژنتیکی
اگر حداقل یکی از والدین کودکی چاق باشد، او در معرض خطر بیشتری برای چاق شدن است. (با این حال، اگر چاقی در خانواده وجود داشته باشد، راههای زیادی برای والدین وجود دارد که به فرزندشان کمک کنند تا خطر ابتلا به آن را کاهش دهد.)
چندین سندرم ژنتیکی نادر میتواند باعث چاقی در کودکان شود، یا با ایجاد گرسنگی مداوم که منجر به پرخوری میشود و تأثیر بر نحوه رسوب چربی تاثیرگذار باشند عبارتند از:
- سندرم پرادر ویلی
- کمبود پرواپیوملانوکورتین
- کمبود گیرنده لپتین
- سندرم باردت بیدل (BBS)
- عوامل روانشناسی
- استرس، اضطراب و افسردگی همگی خطر چاقی را در کودک افزایش میدهند. برخی از کودکان، مانند برخی از بزرگسالان، یاد گرفتهاند که برای تسکین یا اجتناب از احساسات دشوار مانند تنهایی، پرخوری کنند.
- غم، استرس و بیحوصلگی
عوامل اجتماعی و اقتصادی
مطالعات متعدد نشان میدهد که افراد در جوامع کم درآمد اغلب دسترسی به سوپرمارکتهایی با میوه و سبزیجات تازه ندارند، در عوض در «برزخ غذایی» زندگی میکنند که میتوانند فقط فست فود، غذای بستهبندی شده و غذاهای آماده کاملاً فرآوری شده بخرند. مشکلات مالی همچنین میتواند بر خرید غذا تأثیر بگذارد، زیرا غذاهای فست فود و غذاهای پر کالری اغلب ارزانتر از خرید غذای سالمتر، تازهتر، اما گرانتر است. افرادی که در محلههای کم درآمد زندگی میکنند ممکن است مکانهای امنی برای ورزش یا وقت و انرژی آزاد برای اختصاص دادن به فعالیت بدنی نداشته باشند. همه اینها به توضیح اینکه چرا نرخ چاقی در گروههای کم درآمد در مقایسه با گروههای پردرآمد بسیار بیشتر است، کمک میکند تا موضوع را بهتر درک کنیم.
داروها
چندین دسته از داروها میتوانند افزایش وزن را تشویق کنند و در نتیجه به چاقی کمک کنند، از جمله:
- استروئیدها
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای دیابت، از جمله انسولین، سولفونیل اوره و تیازولیدین دیونها
- داروهای ضد تشنج مانند کاربامازپین و والپروات
یکی از رژیم هایی که وجود دارد مدل های رژیم سیب زمینی است که پیشنهاد می شود مقاله# انواع رژیم سیب زمینی را مطالعه کنید.
شرایط پزشکی
چاقی در کودکان و بزرگسالان میتواند ناشی از یک بیماری زمینهای باشد، به ویژه وضعیتی که بر سیستم غدد درون ریز تأثیر میگذارد. کم کاری تیروئید (تیروئید کم کار) که غده تیروئید هورمون تیروئید بسیار کمی ترشح میکند و منجر به کاهش متابولیسم و افزایش وزن میشود. و سندرم کوشینگ (که بیماری کوشینگ نیز نامیده میشود)، یک وضعیت مشخص است با سطوح بسیار بالای کورتیزول. سندرم کوشینگ باعث افزایش وزن در قسمت بالایی بدن، صورت و بین شانهها میشود و میتواند منجر به چاقی شود.
علائم و نشانه های چاقی کودکان چیست؟
با برخی از عوارض چاقی در کودکان آشناشدید و درباره علل چاقی در نوجوانان و کودکان آشنا شدید؛ حالا خوب است بدانید علاوه بر وزن بیش از حد بدن، علائم و نشانههای معمول چاقی دوران کودکی عبارتند از:
- تنگی نفس
- خستگی
- افزایش تعریق
- آپنه خواب و خروپف
- درد مفاصل
- دررفتگی باسن
- صافی کف پا و زانوها درد
- بثورات و سوزش پوست
- علائم کشش روی باسن، شکم و پشت (اگرچه این علائم در کودکان غیر چاق نیز رخ میدهد)
- Acanthosis nigricans که پوستی تیره و مخملی در اطراف گردن و سایر نواحی است
- بافت چربی در ناحیه سینه (که میتواند به ویژه برای پسران چالش برانگیز باشد)
- یبوست
- رفلاکس معده به مری (به آن رفلاکس اسید نیز گفته میشود)
- بلوغ زودرس در دختران
- بلوغ تأخیری در پسران
عوارض جسمی چاقی کودکان چیست؟
چاقی دوران کودکی میتواند منجر به مشکلات مختلفی در سلامت شود و همچنین کودک شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به مشکلات پزشکی در آینده قرار دهد. در این قسمت برخی از عوارض مرتبط با وزن که کودکان چاق در معرض افزایش خطر ابتلا به آن هستند مشاهده میکنید:
- آسم
- دیابت نوع 2
- کلسترول بالا
- بیماری قلبی
- فشار خون بالا
- سنگ کیسه صفرا، بیماری کبد چرب یا بیماری کلیوی
- آرتروز
- مشکلات تولید مثل مانند قاعدگی نامنظم و عدم تعادل هورمونی
- سوزش سر دل، رفلاکس و سایر مشکلات گوارشی
- اختلالات خواب مانند آپنه خواب
- علاوه بر این، کودکان چاق در بزرگسالی در معرض خطر افزایش وزن یا چاقی هستند.
عوارض چاقی در کودکان از نظر روانی
عوارض چاقی در نوجوانان و عوارض روانی چاقی در که میتواند تأثیر منفی قابل توجهی بر سلامت روان کودک داشته باشد عبارتند از:
- اضطراب
- افسردگی
- عزت نفس پایین
- قلدری یا از نظر اجتماعی منزوی شدن از همسالان
#بیشتر بخوانید: علت کم نشدن وزن چیست؟
چاقی کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟
چاقی دوران کودکی زمانی قابل تشخیص است که شاخص CDC کودک بالای شاخص 95 نمودار رشد شاخص توده بدنی در CDC باشد. قرار گرفتن در شاخص 95 به این معنی است که در مقایسه با سایر کودکان هم سن و جنس، فرزند شما BMI بالاتری نسبت به 95 درصد آنها دارد.
* برا محاسبه کردن BMI فرزندان خود روی ماشین حساب BMI زیر کلیک کنید *
ماشین حساب BMI
با این حال، کودکان با سرعتهای متفاوتی رشد میکنند، بنابراین در نظر گرفتن BMI به تنهایی گاهی اوقات میتواند گمراهکننده باشد. برای تشخیص، پژشک عوامل دیگری مانند موارد زیر را در نظر میگیرد:
- هر گونه علائم مرتبط با وزن یا شرایط سلامتی که کودک تجربه میکند
- سابقه خانوادگی چاقی
- سطح فعالیت
- عادات غذایی
- الگوهای خواب
- سلامت روان یا شرایط روانی
- نتایج معاینه فیزیکی، از جمله علائم حیاتی مانند ضربان قلب و فشار خون
- نتایج آزمایشات آزمایشگاهی برای کلسترول، قند خون، سطح هورمون و عملکرد تیروئید
پیشگیری و درمان برای جلوگیری از عوارض چاقی در کودکان
علل چاقی در کودکان و علل چاقی در نوجوانان برایتان بیان شد. حالا اینکه کدام درمان برای چاقی دوران کودکی بهتر است به سن، سابقه خانوادگی و شرایط پزشکی کودک شما و سایر عوامل بستگی دارد. درمان تقریباً همیشه شامل تغییر در رژیم غذایی و سطح فعالیت و همچنین یادگیری و تمرین مکانیسمهای جدید مقابله با کسالت، اضطراب، ناامیدی و غم نمیشود. در برخی موارد، درمان میتواند شامل داروها و گاهی بهندرت، جراحی برای کاهش وزن باشد. صحبت کردن با پزشک متخصص اطفال در مورد تشخیص و گزینههای درمانی فرزندتان نقطه خوبی برای شروع درمان است. در اینجا نگاهی دقیق به گزینههای اصلی درمان میپردازیم.
اطمینان حاصل کنید که کودک شما به اندازه کافی ورزش میکند. فعالیت بدنی علاوه بر سوزاندن کالری، استخوانها و ماهیچههای کودکان را تقویت میکند، به آنها کمک میکند به خواب بروند و با کیفیت خوب استراحت کنند و روحیه و انرژی آنها را تقویت کند. کارشناسان توصیه میکنند که کودکان بین 150 تا 300 دقیقه در هفته فعالیت بدنی با شدت متوسط داشته باشند. این موضوع میتواند اشکال مختلفی داشته باشد، از بیرون رفتن برای پیاده روی یا بازی تگ گرفته تا سر خوردن یک فعالیت پرجنب و جوش در اتاق نشیمن خانه. برخی از ایدههای محبوب دیگر عبارتند از: بازی در زمین بازی، مخفی کاری، طناب زدن، مسابقات پیاده روی یا دوچرخه سواری، کلاسهای رقص یا هنرهای رزمی، اسکیت غلتکی/رولربلینگ، شنا و دوچرخه سواری.
شما میتوانید غذاهای کامل مانند میوهها، سبزیجات، غلات کامل، دانهها، آجیل و پروتئینهای بدون چربی را در وعده های غذایی کودکتان سرو کنید. مخصوصا به میوهها و سبزیجات تازه تأکید کنید.
- نوشیدنی های شیرین را محدود کنید
آب میوه و نوشابههای گازدار میتوانند کالری بالایی داشته باشند، مواد مغذی کمی دارند و میتوانند کودک شما را سیر کنند و خوردن غذاهایی را که بین وعدههای غذایی او را سالمتر است و او را سیر نگه میدارد، سخت کنند. به جای آن آب، سلتزر، شیر یا آب میوه رقیق شده سرو کنید.
- بیرون رفتن و غذا خوردن در رستوران ها را محدود کنید
وعدههای غذایی رستورانها اغلب سرشار از سدیم و چربی است که میتواند باعث چاقی و فشار خون بالا شود. این مواد غذایی همچنین اغلب در مقادیر، بسیار بیشتر از نیاز کودک سرو میشوند.
- مطمئن شوید که فرزندتان به اندازه کافی و با کیفیت خوب می خوابد
نداشتن خواب کافی میتواند با افزایش سطح گرلین، هورمون اشتها و... منجر به افزایش وزن شود. دکتر ساندز خاطرنشان میکند که خواب کم نیز میتواند انرژی کودک شما را برای ورزش در طول روز از بین ببرد و هوس خوردن غذاهای شیرین را برای دریافت انرژی سریع ترغیب کند. برای کمک به خواب راحت فرزندتان، آخرین وعده غذایی خود را حداقل دو ساعت قبل از خواب سرو کنید، زمان تماشای تلویزیون را در شب محدود کنید، نورها را کم کنید و یک برنامه منظم شبانه داشته باشید. با پزشک کودک خود مشورت کنید تا بدانید گروه سنی او به چند ساعت خواب در شب نیاز دارد.
- روش های کاهش استرس را آموزش دهید
استرس میتواند با تضعیف خودکنترلی، منجر به تسکین کودکان (و بزرگسالان) از طریق هجوم به غذا و با ایجاد تغییرات هورمونی که افزایش وزن را افزایش میدهد، باعث چاقی شود. یوگای کودکان، تمرینات تنفسی، مدیتیشن یا پروژههای هنری میتواند به آرامش ذهن و بدن کمک کند.
اگر می خواهید صورت تپلی داشته باشید پیشنهاد می کنیم مقاله #چاقی صورت را مطالعه کنید.
در پایان
گفتیم که چاقی دوران کودکی میتواند منجر به مشکلات مختلفی در سلامت شود و همچنین کودک شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به مشکلات پزشکی در آینده قرار دهد. همچنین اگر حداقل یکی از والدین کودکی چاق باشد، او در معرض خطر بیشتری برای چاق شدن است. خوشبختانه چاقی در کودکان معمولاً از طریق تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی سالم قابل درمان است. چنین تغییراتی مهم هستند زیرا کودکانی که چاق هستند احتمالاً در بزرگسالی چاق میمانند و احتمال ابتلا به مشکلات جسمانی مرتبط با وزن مانند دیابت، فشار خون بالا و #بیماری های کبدی و قلبی عروقی بیشتر است.
برای نوشتن نظر، باید وارد شوید.